Czy darowizna może wejść do majątku wspólnego małżonków?

Darowizna zasadniczo nie wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków. Zgodnie z polskim prawem (art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) darowizna stanowi majątek osobisty małżonka, który ją otrzymał, chyba że darczyńca postanowił inaczej.

Wobec powyższego, do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

• darowizny otrzymane przed zawarciem małżeństwa;
• darowizny otrzymane w trakcie trwania małżeństwa.

Istnieją jednak wyjątki, kiedy darowizna stanie się składnikiem majątku wspólnego małżonków. Zgodnie
z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz wypracowanym stanowiskiem doktryny prawniczej, darowizna wejdzie do majątku wspólnego małżonków, gdy:

• darczyńca wyraźnie wskaże, że darowizna ma wejść do majątku wspólnego (obdarowanymi mają być obaj małżonkowie);

• małżonkowie zawrą umowę majątkową małżeńską na mocy, której rozszerzą wspólność na przedmioty majątkowe, które przypadły małżonkowi z tytułu darowizny przed zawarciem takiej umowy.

O ile pierwszy z przykładów nie wymaga szerszej analizy, to w przypadku drugiej sytuacji należy wskazać, iż możliwość rozszerzenia ustroju wspólności na przedmioty majątkowe otrzymane w przeszłości przez jednego
z małżonków w drodze darowizny ma zarówno swoich zwolenników, jak i przeciwników. Rozbieżność wynika
z treści przepisu art. 49 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który stanowi, że: ,,Nie można przez umowę majątkową małżeńską rozszerzyć wspólności na przedmioty majątkowe, które przypadną małżonkowi
z tytułu dziedziczenia, zapisu lub darowizny”.

Gramatyczna wykładnia powyższego przepisu zdaje się skłaniać do wniosku, że możliwe jest objęcie wspólnością umowną przedmiotów majątkowych nabytych w drodze darowizny przed zawarciem małżeńskiej umowy majątkowej. W przypadku takiej interpretacji zakaz dotyczy jedynie przedmiotów majątkowych, które małżonek ewentualnie otrzyma w drodze darowizny w przyszłości, na co wskazuje użyty w art. 49 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zwrot: ,,przypadną”. Stanowisko te prezentuje M. Sychowicz (w: Kodeks rodzinny…, uwaga nb 5 do art. 49).

Odmienne zapatrywanie, według którego zakazanym jest objęcie wspólnością umowną darowizn otrzymanych zarówno w przeszłości jak i tych, które dany małżonek otrzyma w przyszłości, uzasadnia zasada respektowania swobody rozporządzania majątkiem przez darczyńcę. Wyznawcy tego poglądu wskazują, że zbyt daleko idące byłoby wymaganie od darczyńcy, aby ten w umowie darowizny zarówno zastrzegał, że obdarowanym jest wyłącznie jeden z małżonków, jak i to, że w przyszłości przedmiot darowizny nie może zostać włączony do majątku wspólnego na mocy umowy majątkowej małżeńskiej (E. Skowrońska-Bocian [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. J. Wierciński, Warszawa 2014, art. 49). Niniejsze stanowisko przemawia zatem za uznaniem, że zakaz zawarty w art. 49 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego odnosi się także do wskazanych tam przedmiotów nabytych przed zawarciem umowy majątkowej małżeńskiej.

W związku z powyższym, jedynym ,,pewnym” sposobem prowadzącym do włączenia darowizny do majątku wspólnego małżonków jest wyraźne oświadczenie darczyńcy, w którym wskaże obu małżonków jako osoby obdarowane.

Przy okazji analizy przedstawionego zagadnienia warto też pamiętać, że dochody z przedmiotów majątkowych uzyskanych w drodze darowizny (np. czynsz z darowanej nieruchomości) wchodzić będą zawsze do majątku wspólnego małżonków.

Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w zakresie postępowania rozwodowego lub podziału majątku wspólnego, skontaktuj się z Kancelarią w Gorzowie Wielkopolskim. Radca prawny Łukasz Rozmiarek specjalizuje się
w prowadzeniu postępowań rozwodowych, posiadając doświadczenie w tej dziedzinie, dzięki któremu może udzielić Ci kompleksowego wsparcia, w postępowaniu rozwodowym lub w sprawie o podział majątku wspólnego.